મકર સંક્રાંતિની ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ.
સૌનો માનીતો તહેવાર , પણ ગુજરાતનો તો જાણે પોતીકો તહેવાર. કેવો ઉમંગી આ તહેવાર, જાણે સર્વ ધર્મ સમભાવ વિહરતો લાગે; આકાશે પતંગ બની. કુદરત , ઋતુ ચક્ર ને વસંતના મન ગમતા વાયરાની મધુર વધામણીના સંદેશા, મન-ગગને વિહરતા ડોલાવી મૂકે. આવો પતંગ સાથે ધરતી – આભની મસ્તીમાં સાથે જ ઝૂમી લઈએ.
રમેશ પટેલ(આકાશદીપ)
…………..
આ. પ્રવિણભાઈ શાસ્ત્રીજીનો ખૂબ જ સરસ વિસ્તૃત લેખ… ‘મકર સંક્રાંતિ પર્વ’ માંથી સાભાર.
મકર સંક્રાંતિ – વિકિપીડિયા
સંક્રાંતિ સમગ્ર દક્ષિણ પૂર્વ એશિયામાં થોડા સ્થાનિક ફેરફાર સાથે મનાવાય છે:
-
ઉતર ભારતમાં,
-
હિમાચલ પ્રદેશ – લોહડી અથવા લોહળી
-
પંજાબ – લોહડી અથવા લોહળી
-
-
પૂર્વ ભારતમાં,
-
બિહાર – સંક્રાંતિ
-
આસામ – ભોગાલી બિહુ
-
પશ્ચિમ બંગાળ, ઓરિસ્સા – મકરસંક્રાંતિ
-
-
પશ્ચિમ ભારતમાં
-
ગુજરાત અને રાજસ્થાન – મકરસંક્રાંતિ
-
મહારાષ્ટ્ર – संक्रान्त, સંક્રાન્ત
-
-
દક્ષિણ ભારતમાં,
-
આંધ્ર પ્રદેશ – તેલુગુ
-
તામિલ નાડુ – પોંગલ
-
કર્ણાટક – સંક્રાન્થી
-
સબરીમાલા મંદિરમાં મકર વલ્લાકુ ઉત્સવ.
-
-
ભારતનાં અન્ય ભાગોમાં મકરસંક્રાંતિ
-
નેપાળમાં,
-
થારૂ લોકો – માઘી
-
અન્ય લોકો- માઘ સંક્રાંતિ કે માઘ સક્રાતિ
-
-
થાઇલેન્ડ – સોંગ્ક્રાન
-
લાઓસ – પિ મા લાઓ
-
મ્યાનમાર – થિંગયાન
સુક્ષ્મ અર્થ
મકરસંક્રાંતિનાં દિવસથી ભગવાન સૂર્ય પોતાનું તેજ વધારે છે અને પૃથ્વીનાંઉતર ગોળાર્ધમાં પ્રવેશે છે. હિંદુઓ માટે સૂર્ય પ્રત્યક્ષ બ્રહ્મનું રૂપ છે, જે એક, અદ્વૈત, સ્વયં પ્રકાશમાન, શાનદાર દૈવત્વ, એક આર્શિવાદ અને તમામ અકથ્યનું પ્રતિક છે. સૂર્ય જે સમયનું ચક્ર ચલાવે છે. પ્રસિદ્ધ ગાયત્રી મંત્ર,જે દરેક શ્રદ્ધાળુ હિંદુ દ્વારા રોજ ઉચ્ચારાય છે તે ભગવાન સૂર્યદેવને જ્ઞાન અને બુદ્ધીનું વરદાન પ્રાપ્ત કરવા માટે સમર્પિત કરાય છે. સૂર્ય ફક્ત એક દેવતાનું રૂપ જ નથી પરંતુ તે જ્ઞાન અને બુદ્ધીનાં અવતાર પણ છે. ભગવાન કૃષ્ણ ગીતામાંઅર્જુનને કહે છે કે આ જ્ઞાન (ગીતાનું) તેમણે પહેલાં અનેક વખત કહ્યું છે જેમાં સૌ પ્રથમ વિવસ્વાન-સૂર્યને કહ્યું હતું, આમ સૂર્ય કૃષ્ણનાં પ્રથમ શિષ્ય હતાં. રવિને (સૂર્ય) માટે ક્યારેય રવિવાર હોતો નથી, તે નિરંતર કાર્યશીલતામાં માને છે.
……………….
…….
nabhakashdeep
